Antoinette Heijink, Engbert Breuker, Rita Tjoelker en Roos Wagter vormen samen de Werkgroep PO, onderdeel van Vakland Het Hogeland, een regionaal initiatief dat zich inzet voor een leven lang leren in de praktijk. VfPf kwam in contact met de werkgroep via regiocoördinator Annemiek Kamsma. Zij is binnen VfPf lid van de werkgroep ‘Anders’. Deze werkgroep heeft in samenwerking met de Argumentenfabriek een aantal denksessies georganiseerd over ‘het anders organiseren van onderwijs’ en hoe dit een oplossing kan zijn voor knelpunten in het PO zoals het lerarentekort. Voor één van de denksessies nodigde
Annemiek schoolleider Antoinette Heijink uit en zij introduceerde Engbert, Roos en Rita.
ANTOINETTE HEIJINK is schoolleider van GBS De Wierde, een eenpitter in Winsum. “In 2015 begon ik hier als helft van een duo. Door mijn toenmalige collega zag ik hoe belangrijk spelen en onderzoeken is voor het leren van kinderen, omdat je kennis dan verbindt met hun leven. Dat motiveert en beklijft! Ik heb dat zelf in mijn schoolloopbaan gemist. Ik wens alle kinderen in onze regio toe dat ze leren als boeiend en nuttig ervaren.”
ENGBERT BREUKER is ondernemer en één van de aanstichters van Vakland Het Hogeland. “We putten uit bestaand leeraanbod, genereren nieuw aanbod en creëren en stimuleren vraag. Met name basisscholen hebben te maken met uitdagingen als hoge werkdruk, een tekort aan leraren en weinig ruimte. Wij kijken hoe we daarbij kunnen helpen.
RITA TJOELKER is opgeleid tot hulpverlener. “Ik was klaar met school, maar wist nauwelijks waar mijn talent en passie lagen. Na de geboorte van mijn kinderen ben ik met vijf andere ouders een moestuin gestart op de basisschool van onze kinderen in Pieterburen. Door de lessen te laten aansluiten op het werk buiten, creëren we meer ruimte voor kinderen om op diverse manieren te leren.”
Bij dit moestuinproject was moeder en kunstenaar ROOS WAGTER ook betrokken. “Ik zou graag een rijk aanbod willen zien voor alle kinderen. Vanuit mijn
kunstachtergrond bekijk ik al tien jaar de onderwijsroute die mijn drie heel verschillende kinderen bewandelen en denk ik dat er meer mogelijk is.”
Deze werkgroep denkt in mogelijkheden en zit vol positieve energie. ENGBERT: “Ik wil niet zeggen dat het huidige onderwijs niet goed is, maar ik kijk graag hoe het anders kan. Wij verlangen naar een mooiere wereld, waaraan wij een bijdrage hebben geleverd. Wanneer je hoofd en hart verbindt en je handen goede dingen gaan doen, krijg je een betere wereld.”
ANTOINETTE: “Dat is precies wat betekenisvol onderwijs inhoudt; verbinding tussen hoofd, hart en handen. Alles is nu zo in hokjes ingedeeld. Wanneer je het onderwijs als één geheel benadert, dan gaat het weer kloppen.” ROOS: “Onze lange termijnvisie brengt ons samen. Er zijn veel initiatieven en tijdelijk geld, maar wij willen dat het over tien jaar echt beter is. En dus moeten we duurzame oplossingen aandragen.”
Het onderwijs anders organiseren is volgens de Werkgroep PO vooral een kwestie van verrijken van het huidige aanbod.
ANTOINETTE: “Veel leerkrachten willen dat denk ik diep in hun hart het liefst voor de kinderen. Alleen ‘het hoe’ is een probleem. Voor leerkrachten kan het
een eyeopener zijn om te zien wat er allemaal kan en hoe dit aansluit op het bestaande lesprogramma. Wij onderzoeken hoe we dit zo gemakkelijk mogelijk voor hen kunnen maken. Een programma voor alle scholen, met Het Hogeland als klaslokaal, zou fantastisch zijn.Kinderen kunnen kennismaken met ambachten in een bakkerij of metaalbewerkingsbedrijf. De regio is rijk aan cultuurhistorisch erfgoed en natuur zoals het nationaal park Lauwersmeer en de Waddenzee. Ook daar valt veel te leren. Niet als ‘leuk extraatje’, maar als integraal onderdeel van de school. Daarmee willen we tegelijk ruimte scheppen voor leerkrachten om zichzelf te ontwikkelen, te onderzoeken, zich te laten inspireren en nieuwe mogelijkheden te zien.”
Een heikel punt in het onderwijs de laatste jaren is het lerarentekort.
ANTOINETTE: “Met name het basisonderwijs is zó efficiënt ingericht dat er weinig mis kan gaan of het loopt vast. Er moet dus meer ruimte gecreëerd worden om continuïteit te bieden. Daarvoor moeten we het begrip leerkracht misschien herdefiniëren. De school heeft geen patent op leren. Er zijn buiten de school genoeg mensen die kinderen iets willen leren. Alleen lukt dat niet onder de huidige condities. Een tuinder kan kinderen heel veel kennis bijbrengen over de natuur, maar heeft geen pabo gedaan. Dat geldt ook voor een danslerares, die groep 8 wel aan het dansen krijgt.”
ROOS: “En het onderwijs moet weer aantrekkelijker worden gemaakt, zodat mensen ook voor de klas willen gaan staan.”
Een leerkracht heeft kennis over de ontwikkeling en het leren van kinderen, maar hoeft niet altijd zelf en alleen de context te bieden waarin geleerd wordt. Antoinette: “Ons idee is om meer buiten school te leren. De leerkracht kan mee, maar zet ook andere mensen in!
Er is al veel enthousiasme onder de schoolbestuurders in de regio voor het idee van Het Hogeland als klaslokaal. Een belemmering voor scholen kan zijn dat het klinkt als veel werk. Denk bijvoorbeeld aan het regelen van vervoer. In het kader van Vakland zoeken we naar manieren om deze hobbel weg te nemen. Een nieuwe aanpak kan juist op termijn bewegingsruimte en rust geven. Het bij elkaar brengen van de diverse ‘potjes’ geld geeft inzicht in de financiële mogelijkheden en kansen.”
Een rijk aanbod realiseren voor alle kinderen in de regio en daarvoor systematische belemmeringen wegnemen is het doel van deze werkgroep. Waar hopen ze binnen nu en een jaar te staan?
ANTOINETTE: “Als schoolbesturen in de regio hebben we een stap gezet naar een rijk aanbod voor alle kinderen, waarbij leren ook buiten school vormgegeven wordt.”
RITA: “Het lesaanbod is verbreed, wat maakt dat meer kinderen, ongeacht speciale behoeften, leren in hun eigen regio. Schoolleiders zetten stappen richting een breed, toegankelijk en passend aanbod. Inclusief en thuis nabij onderwijs.”
ROOS: “Hopelijk is er meer ruimte gecreëerd en hebben we concrete voorbeelden van hoe het ook kan.”
ENGBERT: “Dat de regio als klaslokaal de norm is.” Want ‘wat als dat leren nou niet alleen binnen de muren van een school plaats zou vinden?’
voornaamste doel van de Werkgroep PO, bestaande uit een aanstekelijke ondernemer, twee
zeer betrokken ouders en een bezielde schoolleider. Hun vooruitstrevende visie op het
onderwijs bracht hen samen en was de start van een bijzondere samenwerking binnen de
gemeente Het Hogeland, in het noorden van Groningen.
