Aandacht voor inductiebeleid: lector Marco Snoek vertelt

“De beste sporters krijgen de beste coaches. Dat moeten we onze leraren ook gunnen”

“In ieder beroep is het belangrijk om aandacht te geven aan de starter, maar zeker in het beroep van leraar”, begint Marco. “Dat startende leraren uitvallen, heeft te maken met de structuur van het beroep. In veel beroepen krijg je als starter eerst minder complexe taken of hulp van een collega. Leraren krijgen vanaf dag 1, direct na hun opleiding, volledige verantwoordelijkheid voor een klas. Dezelfde verantwoordelijkheid als een ervaren collega. Dat maakt de start uitdagend. Het zorgt voor het beeld dat leraren na hun opleiding ‘klaar’ zijn voor het leraarschap, terwijl zij feitelijk nog een heel ontwikkeltraject moeten doorlopen. Ze moeten groeien, routines ontwikkelen, vaardigheden opbouwen. De focus op die ontwikkeling is beperkt.”

Een goed inductiebeleid is belangrijk om het beroep over de lange termijn aantrekkelijk te houden en uitval te voorkomen. Zo’n beleid telt drie elementen, zegt Marco. “Allereerst individuele ondersteuning. Verantwoordelijkheid maakt kwetsbaar. En dus moet je de starter helpen bij het ontwikkelen van zekerheid. Ten tweede is sociale begeleiding belangrijk. Dit helpt de starter een volwaardig teamlid te worden. Bijvoorbeeld door samen te profiteren van wat iemand meeneemt vanuit de opleiding. En ten derde professionele ondersteuning. Daarin staat groei van leraren centraal, zodat zij de best mogelijke leraar voor leerlingen zijn.”

Volgens Marco spelen schoolbesturen, schoolleiders en collega’s allemaal een essentiële rol in het begeleiden van startende leraren. Schoolbesturen zijn verantwoordelijk voor beleid en moeten schoolleiders daarop wijzen en daarbij ondersteunen. Schoolleiders regelen begeleiding, bijvoorbeeld door coaches aan te stellen. Collega’s helpen door ervaringen te delen. “Het is belangrijk dat er een cultuur ontstaat waarin we het normaal vinden dat starende leraren níét klaar zijn na hun opleiding. Een cultuur waarin iedereen, ook ervaren leraren, zich blijft ontwikkelen en elkaar helpt beter te worden. In plaats van coaching te zien als iets negatiefs – voor leraren met een klassenmanagementprobleem – moeten we het zien zoals in de sportwereld: de beste sporters krijgen de beste coaches. Dat moeten we onze leraren ook gunnen.”

Het lerarentekort zorgt voor meer aandacht voor inductie. Toch blijkt een inductiebeleid niet vanzelfsprekend. Marco: “Leraren staan vaak alleen voor de klas. Ze voelen dat zij de verantwoordelijkheid dragen. Dat maakt de klas snel tot een privédomein. Ook als je als leraar juist die deur open wilt hebben.”

Juist daarom pleit Marco ervoor dat iedere school het inductiebeleid koppelt aan het strategische beleid en de onderwijskundige visie van de school. “We verwachten veel van leraren; ze moeten zorgen voor kansengelijkheid, inclusief onderwijs geven en de nieuwste wetenschappelijke inzichten gebruiken. Een school moet leerkrachten ondersteunen in het waarmaken van deze verwachtingen. Factoren als groei, uitdaging, variatie en erkenning zijn belangrijk om leraren te helpen hun werk goed te doen. Dus moet je ze opnemen in de haarvaten van de organisatie.”

Een doelgericht inductieprogramma begint volgens hem met een duidelijke visie van de school op wat onderwijs betekent, hoe ze het beste uit leraren halen en welke kwaliteiten daarvoor nodig zijn. “We hebben een set aan bekwaamheidseisen voor leraren die net van de opleiding komen, maar er ontbreekt een visie over waar een leraar over vijf, tien of twintig jaar moet staan. Het ontwikkelen van die visie moet het startpunt zijn voor beleid.” Gelukkig hoeven scholen het wiel niet zelf uit te vinden, benadrukt Marco. “Er zijn allerlei handvatten voor het bedenken en ontwikkelen van beleid.”

Marco besluit: “Leraren kiezen heel bewust voor dit vak; een van de meest betekenisvolle beroepen. Als organisatie moet je erover nadenken hoe je die passie voor onderwijs kunt behouden en versterken.”

Wil je sparren met adviseur van VfPf over jouw inductiebeleid en de praktische uitvoering daarvan? Neem dan direct contact op via vfpf.nl/regioteams.