“Sinds de invoering van de nieuwe cao is werkdruk hier een ‘dingetje’; er wordt veel over gepraat onder collega’s. Voor die tijd scoorden we nog hoog in het werktevredenheidsonderzoek”, vertelt Bruggeman die jarenlang alleen de Driemaster onder haar hoede had. Sinds kort is ze ook directeur van de Matthieu Wiegmanschool en de Optimist, een school voor wereldkinderen. “Tegenwoordig heb ik elk jaar wel een of twee leerkrachten met een burn-out. Ik sta erbij, kijk ernaar en vraag me af wat er aan de hand is. Wat kan ik doen om ervoor te zorgen dat ik verzuim voor ben? Ben ik zelf oorzaak? Lopen mensen stuk op mijn voorbeeldgedrag? Willen mensen voldoen aan bepaalde verwachtingen die ik onbewust uitdraag? Hangt de werkdrukbeleving samen met de uitbreiding van mijn functie?” In het individuele coachingstraject dat ze via de Subsidie Werkend Leren in september 2017 begon, zoekt ze naar een antwoord op deze vragen.
Via het bestuur van de stichting vond ze een geschikte coach: Tien Consult. “Dat bedrijf is breed georiënteerd. Naast het gesprek krijgt ook je fysieke kant aandacht als dat nodig is.” Bruggeman bestudeerde de theorie over onder andere ziekteverzuim en werkdrukbeleving en krijgt individuele coaching en gesprekstraining in verzuimgesprekken. Gaandeweg kreeg ze inzicht in haar (voorbeeld)gedrag, leiderschapsstijl en eigen vitaliteit. “Het begint altijd bij jezelf. Goed om scherp te hebben hoe jij als directeur bent, want dat zegt veel over wat je vraagt van anderen.”
Hoewel Bruggeman het traject nog niet heeft afgerond, heeft het haar al veel gebracht. “Mijn coach geeft me veel inzicht in mijn gedrag. Ik sta er niet meer bij en kijk ernaar, maar ben me bewust van mijn rol en handel. Ook heb ik geleerd dat ik mezelf meeneem in gesprekken met medewerkers en dat ik mijn lat en waarden niet op hen moet projecteren. Verder is het een echte eyeopener voor me dat leerkrachten er niks aan kunnen doen hoe ze met verzuim omgaan. Als ze zouden weten hoe het anders moest, dan zouden ze dat wel doen. En wat ik al deed, maar nu met nog meer aandacht: rondlopen, kijken en aanvoelen hoe het met iemand gaat. Als ik nu merk dat er iets aan de hand is, dan trek ik de betreffende leerkracht aan zijn jasje en voer meteen een gesprek. Dat moet een tweede natuur worden.”
Een directeur kan een belangrijke rol spelen in de preventie van werkdrukbeleving en verzuim, stelt Bruggeman. Collega-directeuren tipt ze het goede voorbeeld te geven. Daarbij denkt ze aan voldoende rust nemen, geen werkapps versturen in de avonduren en e-mailverkeer naar medewerkers beperken. Ook wijs is afspraken te maken met het team over het gebruik van de groepsapp, te overleggen over de inzet van ieders talenten, werkdruk in het team te bespreken en geen schaap met acht poten te verwachten van een leerkracht. “Misschien doen collega’s dit al wel. Mijn team vaart er in ieder geval wel bij. Ik wijs medewerkers ook op hun eigen verantwoordelijkheid voor ontspanning, energiebalans en vitaliteit. Mensen moeten zelf aangeven wat ze nodig hebben. Dan dooft vanzelf ook het reddersgedoe.”
Op dit moment is het verzuim op de scholen van Bruggeman nog niet gedaald. Hoe ziet ze de toekomst? “Nul procent ziekteverzuim is niet mogelijk. Ik verwacht wel dat het verzuim zal dalen en dat mijn collega’s en ik er grip op krijgen. Dat we het verzuim voor kunnen zijn door op tijd te signaleren en ondersteuning aan te bieden. Dan is een burn-out niet meer nodig om gedrag te veranderen.” Hoe denkt ze de winst van haar coachingstraject te borgen? “Ik denk dat als ik het juiste voorleef dit op een gegeven moment in het DNA van de organisatie komt.”
SaKS
Samen Katholieke Scholen (SaKS) is een gemeenschap van 15 katholieke basisscholen in Alkmaar en Bergen. Rond de 365 medewerkers verzorgen primair onderwijs voor zo’n 4000 leerlingen. Anne Bruggeman is directeur van drie scholen met in totaal 400 leerlingen en 45 medewerkers: de Driemaster, de Matthieu Wiegmanschool en de Optimist.
