Arbo: hoe zorg ik voor goede arbeidsomstandigheden?

Ieder schoolbestuur is verplicht 1 of meerdere medewerkers aan te wijzen die preventietaken coördineren en uitvoeren. Heeft de schoolorganisatie niet meer dan 25 werknemers, dan mag de werkgever zelf de taken van de preventiemedewerker op zich nemen. In alle gevallen moet de preventiemedewerker binnen de schoolorganisatie werken.
Tot het takenpakket van de preventiemedewerker behoren: (meewerken aan) het uitvoeren van een risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E), en de uitvoering van arbomaatregelen, het adviseren aan en samenwerken met de medezeggenschapsraad en de arbodienst of de bedrijfsarts.

Lees hier meer over de  taken en bevoegdheden van de preventiemedewerker en hoe je deze functie in de school kunt inpassen.

Eén van de belangrijkste taken is het in kaart brengen van risico’s op het gebied van arbeidsomstandigheden: de RI&E. Dit moet iedere 4 jaar gebeuren. Op basis hiervan wordt een plan van aanpak opgesteld. Vervolgens worden de maatregelen ter verbetering uitgevoerd en geëvalueerd, en worden de RI&E en het plan van aanpak ter instemming voorgelegd aan de Medezeggenschapsraad.

Eénmaal per 2 jaar moet bovendien de Quickscan Psychosociale arbeidsbelasting worden uitgevoerd.

Voor de uitvoering van de RI&E en de Quickscan kunt u gebruik maken van Arbomeester. Dit is het erkende branche-instrument voor het primair onderwijs.

Toetsing van de RI&E en het Plan van Aanpak

Zowel de uitgevoerde RI&E als het Plan van Aanpak worden getoetst door de arbodienst/bedrijfsarts of een andere arbo(kern)deskundige. Dit is een wettelijke verplichting.
Is de school aangesloten bij een gecertificeerde arbodienst dan legt u de RI&E en het plan van aanpak ter toetsing voor aan deze gecertificeerde arbodienst (vangnetregeling).
Als de school geen gebruik maakt van een gecertificeerde arbodienst dan legt u de RI&E en het plan van aanpak voor aan een gecertificeerde hogere veiligheidskundige, arbeid hygiënist of een arbeids- en organisatiedeskundige. De BIG-geregistreerde bedrijfsarts mag deze toetsing ook uitvoeren (maatwerkregeling). De adviezen van de arbodienst neemt u in principe over, tenzij u sterke argumenten hebt om dit niet te doen.

Lees hier meer over de RI&E-cyclus en de rol van de arbodienst.

Het is de plicht van de werkgever (in de praktijk veelal gemandateerd aan de schooldirecteur) te zorgen voor doeltreffende voorlichting over de te verrichten werkzaamheden, de daaraan verbonden risico’s en de maatregelen die zijn getroffen om de risico’s te beperken.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan voorlichting over zittend/staand werk, bukken (in de onderbouw), omgaan met agressie van kinderen of ouders. Maar ook voorlichting over de wijze waarop de BHV is georganiseerd, wat de rol en taken zijn van de preventiemedewerker(s) en wat de rol en taken van de arbodienst of bedrijfsarts zijn.

De werkgever, vertegenwoordigd door de directeur van de school, moet zorgen dat de bedrijfshulpverlening (BHV) in het schoolgebouw goed geregeld is. BHV is maatwerk. Dat betekent dat de BHV per schoolgebouw georganiseerd moet worden.
De RI&E is het uitgangspunt om te bepalen wat er op het gebied van BHV nodig is.
In een BHV-plan wordt schriftelijk vastgelegd hoe de BHV is georganiseerd en welke maatregelen zijn genomen. De vaststelling van het BHV-plan is instemmingsplichtig voor de (G)MR.
Naast het opleiden van BHV’ers moet er ook voorlichting en instructie over de BHV aan alle medewerkers en de kinderen worden gegeven.
Als een school samen met anderen (andere scholen of organisaties) in één gebouw zit, is het belangrijk dat met deze organisaties goed samengewerkt wordt bij calamiteiten en noodsituaties.

Meer informatie vindt u bij het onderwerp Inrichting BHV-organisatie op de Arbocatalogus PO.

Een school is verplicht een basiscontract te sluiten met een gecertificeerde arbodienst (vangnetregeling) of een gecertificeerde arbo(kern)deskundige en/of een BIG-geregistreerde bedrijfsarts (maatwerkregeling).  

Belangrijke taken voor de arbodienst zijn:

• Ziekteverzuimbegeleiding;
• Toetsing van de RI&E (inclusief plan van aanpak);
• (Periodiek) Arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO);
• Aanstellingskeuring (indien toegestaan);
• Consultatie bedrijfsarts.

De arbodienst of de bedrijfsarts levert naast de individuele begeleiding bij ziekteverzuim ook preventieve arbozorg. Bedrijfsartsen moeten eventueel de arbeidsplaats kunnen bezoeken om hun preventieve taken goed te kunnen uitvoeren.

Meer informatie staat bij het onderwerp Deskundige personen in en om de school op de Arbocatalogus PO.

Dodelijke ongevallen, ongevallen gevolgd door ziekenhuisopname of ongeval met blijvend letsel moet de werkgever melden aan de Nederlandse Arbeidsinspectie.

Lees hier meer informatie over het melden en registreren van arbeidsongevallen.

De school is wettelijk verplicht de medewerkers in de gelegenheid te stellen zich periodiek (bijvoorbeeld eens in de 4jaar) medisch te laten onderzoeken. Dit onderzoek is erop gericht om mogelijke gezondheidsschade te voorkómen of te beperken. Dit onderzoek wordt vaak gekoppeld aan een medewerker-tevredenheidsonderzoek. Medewerkers kunnen niet gedwongen worden hieraan mee te doen.

Het voorbeeld arbobeleidsplan is een richtlijn voor het opstellen van een eigen arbobeleidsplan. Het bevat, gedeeltelijk uitgewerkte, elementen die thuishoren in een goed beleidsstuk. In dit voorbeeld wordt ervan uitgegaan dat een arbobeleidsplan op bestuursniveau wordt vastgesteld.

Het voorbeeld kan worden gebruikt om:
• de doelstellingen en de inhoud van het arbobeleid te formuleren;
• de verdeling van middelen en taken schriftelijk vast te leggen;
• het beleid te toetsen aan de geformuleerde doelstellingen en zonodig de doelstellingen periodiek bij te stellen.

Indien u met dit voorbeeld aan slag gaat, is het van belang dat u dit afstemt op uw eigen organisatie. Dit betekent dat u minimaal:
• uw eigen intenties en doelstellingen formuleert;
• de diverse beleidsonderdelen invult aan de hand van het organisatiebreed organogram;
• omschrijft hoe de verschillende beleidsonderdelen in de praktijk worden gebracht;
• de taakverdeling aanpast aan de hand van de afspraken die hierover op organisatieniveau zijn gemaakt.

Met een goed (ziekte)verzuimbeleid bevordert u de duurzame inzetbaarheid van uw medewerkers en voorkomt u (ziekte)verzuim. Bij het opstellen of doorontwikkelen van uw eigen beleidsplan, kunt u gebruik maken van deze handreiking verzuimbeleidsplan.

Het (ziekte)verzuimbeleid is onderdeel van het arbo- en personeelsbeleid en heeft als doel het voorkomen van arbeidsongeschiktheid en beroepsziekte, het beperken van ziekteverzuim en het naleven van de wetgeving. Een goed en volledig (ziekte)verzuimbeleidsplan gaat in op preventie, herstel, registratie en administratie. Het bevat protocollen en leidraden op het gebied van ziekte en re-integratie, ziekmeldingen, verzuimgesprekken, huisbezoeken en werkhervatting. Ook bevat het een algemene toelichting op de Wet Verbetering Poortwachter.